از گذشته های دور پرداخت مالیات در جهان رواج داشته است که تمدن های ایران مستثنی از این امر نبودند،در این مقاله سعی داریم کمی به احوالات مالیات ایران بعد اسلام بپردازیم.
تعریف مالیات در ایران و جهان
مالیات در جوامع بشری تعاریف زیادی داشته است اما به طور کلی مالیات قسمتی از مال هر فرد است که به حکومت پرداخت می کند تا از بقیه اموال خود اطمینان داشته باشد،میرابو چنین مالیات را تعریف می کند
-پیش پرداختی که افراد برای استفاده از نظم و انظباط عموی پرداخت میکند را مالیات گویند.
مالیات در ایران بعد از اسلام
بعد از ظهور اسلام و تصرف ایران توسط مسلمانان دین اسلام در ایران رواج پیدا کرد و نحوه مملکت داری سلاطین ایرانی که از طرف خلفای ایرانی منصوب می شدند نیز تغییراتی کرد ،از جلمه این تغییرات نحوه مالیات گیری بود.
در نحوه مالیات گیری علاوه بر مالیات های گذشته خمس و زکات و جزیه نیز به آن اضافه شد که به نسبت شرایط هر کس باید پرداخت می شد،دوره حکومت سلسله ای بعد از ساسانی از جمله صفاریان و سامانیان وآل بویه و غزنویان و سلجوقیان و خوارزمشاهیان نیز مالیات را به روش سلاطین گذشته از مردم وصول می کردند.البته گاه به صلاح مملکت مالیات افزایش یا کاهش می یافت.
اما در زمان حکومت مغولان و تیموریان وضع تغییر کرد و از اعتدال خارج شد،و عمالان حکومت مردم را از لحاظ مالیات مورد تعدی قرار می دادند به طوریکه اکثر کشاورزان به دلیل عقب افتادگی مالیات از زادگاهشان فرار می کردند،ولی در زمان غازان خان وضع تغییر کرد نظام مالیاتی کشور تغییر و تحول فراوان یافت و میزان مالیات و خراج تثبیت یافت و معافیت مالیاتی افزایش یافت.
مالیات در ایران دوران صفویه
دوران صفویه دورانی بود که اوضاع مالیاتی روز به روز بهتر شد،در دوران شاه عباس اول ابتدا دفتر هایی برای دخل و خرج مرتب و تمام عواید کشور در خزانه متمرکز شددر آن زمان برقرای روابط خارجی باعث افزایش موجودی خزانه شد و برای توسعه بازرگانی خارجی در تعرفه گمرک تخفیف های موثری داده شد و در آن زمان بار انداز و بندرگاه هایی مجهز تاسیس شد. برای دیدن مطالب بیشتر اینجا کلیک کنید
در آن زمان مالیات بیشتر از زارعین ، پیشه وران و تجار وصول می شد وبه علاوه حقوق گمرکی و عوارض راهداری نیز اخذ می شد. و به علاوه از مردم مسلمان و هندیان مقیم اصفهان نیز جزیه دریافت می شد، در دوران افشاریه و زندیه نیز همین شیوه رواج داشت ولی وضع مالیاتی کشور در دوران حکومت قاجار و اقا محمد خان و فتحعلی شاه نا به سامان بود در اذربایجان عباس میرزا در اداره کردن مسایل مالیاتی موفق بود و در زمان ناصرالدین شاه امیر کبیر به امور مالی و تنظیم بودجه سامان بود
وضع دارایی ایران در عصر قدیم تا دوران مشروظیت
برای دریافت مالیات سازمان های منظمی در زمان هخامنشیان تاسیس کرده بودنند که این سازمان ها در زمان ساسانیان وسعت داده شد و به ۳ صورت مالیات گرفته می شد
- مالیات ارضی یا خراج : برای کاشت هر دهستان یک ششم تا یک سوم محصول داده میشد
- مالیات سرانه :این مالیات از مالکان خانه و ساختمان گرفنه می شد
- مالیات سر شماری : تاز کسانی گرفته می شد که زردتشتی نبودند به مالیات سرشماری در زبان پهلوی گزیت یا ژزیت میگفتند
پس از حکمرانی اعراب به ایران دفتر های دیوانی به زبان فارسی نوشته می شد برگرداندن این دفترها از فارسی به عربی در زمان حجاج ابن یوسف ثقفی صورت گرفت در این زمان خزانه جای خود را به بیت المال داد و مالیات به عنوان صدقه گرفتع می شد
نظم و ترتیب دفاتر مالی کشور بعد از حکومت دولتهای ایرانی صورت پذیرفت و هر پادشاه به روش خود برا یه هزینه ی کشور پرداخت به دستور وزیر طغرل عبدالمک کندری دفاتر دیوانی بار دیگر به فارسی برگردانده شد
در زمان صفویه شاه عباس به اصلاح درامد ها و تجارت خارجی پرداخت و به دیگر کشورها درامد کمی داد
نادر شاه افشار با تلاش و روش خود مالیات سنگینی از جنگ ها و لشگر کشی ها تامین کرد و دستاورد های با ارزش خود را به خزانه واریز کرد
به دلیل جنگها و مسافرتها در زمان قاجار اوضاع کشور اشفته گردید و با تلاش های امیر کبیر اوضاع ملکت رو به سامان میرفت
دارایی ایران پس از مشزوطیت :
اولین کابینه ی قانونی توسط میرزا نصرالله خان مشیرالدوله در زمان مشروطیت تشکیل شد
مستوفسان مانند سابق به کار خود ادامه دادند و اداره ی انتشارات و رادیو جایگاه خود را به وزارت مالیه داد و خزانه داری کل گمرک از مهم ترین سازمان های وزارت مالیه بود
بر اساس قانون وزارت امور اقتصادی و دارایی نشکیل شد که دارای چند ماده است
ماده ۱ :همکاری اقتصادی با کشور های خارجی بر اساس تنظیم سیستم اقتصادی کشور صورت گرفت
ماده ۲:وظیفه وزارت امور اقتصادی اختیارات سازمان ها و کارکنان اعتبارات دارایی بود
در سال ۱۳۰۰ مجلس شورای ملی به ماده ایی اشاره میکرد که قوانین ان به این صورت بود قوانینادارات و وزارت مالیه از ثبت تاریخ ان تا به مدت ۳ ماه به وزیر وقت فرصت میداد که قوانین مربوط به ان را منحل کند یا ان را بپذیرد
تاریخچه مالیات در دوران معاصر :
حاکم در دوران قبل مشروطیت مالیات را بدهی خود به یالات میدانست .
بعد از مشزوطیت حاکمان این شیوه را غلط دانستند و میگفتند حسابها باید هر ماه صورت گیرد بر اثر پیش امد مشکلات مالیات ها پرداخت نمشد یا اگر پرداخت میشد تحصبلداران ان را نا دیده میگرفتند و ثروتمندان هیچ مالیاتی به دولت پرداخت نمیکردنند
قوانین مالیاتی سالهای ۱۳۶۶ . ۱۳۵۷حول
بر اساس نیاز ها و مشکلات های سیاسی و اقتصادی قانون های جدیدی در خصوص پرداخت مالیات تصویب گردید
شما میتوانید اطلاعات بیشتری را از مشاوران حساب آرایان چرتکه دریافت کنید. حساب آرایان چرتکه زاده افکار مشترک ایوب نظری و جمعی از همکاران در زمستان سال ۹۱ می‌باشد، آنچه در حال حاضر خلاق‌ترین موسسه ارائه خدمات حسابداری در ایران است. استفاده از کارشناسان خبره، خدمات متمایز و مسئولیت‌پذیری سه رکن اصلی در تولد حساب آرایان چرتکه بوده است.
تنها کافیست با شماره ۰۲۱۳۳۳۳۴۰۰۰ تماس حاصل کنید. برای دیدن شبکه اجتماعی ما اینجا کلیک کنید
